دی آمونیوم

مشخصات و خواص کود دی آمونیوم فسفات DAP
کود دی آمونیوم فسفات (DAP)
کود دی آمونیوم فسفات از جمله کودهای ۲ عنصره محسوب می­شود که حاوی ازت و فسفر می‌باشد. این کود در نواحی و مواقعی که خاک دچار فقر ازت و فسفر باشد مورد مصرف قرار می­گیرد. تراکم عناصر مغذی در این کود باعث شده که این کود جزء پر طرفدارترین کودها باشد و همواره جاذبه صادراتی بسیار مناسبی را دارا باشد.
معرفی محصول
آمونیوم فسفات­ها (AP)[1] نمک­های غیر آلی هستند که از واکنش بین آمونیاک و اسید فسفریک تولید می­شوند. این نمک­ها در دو حالت جامد و مایع تولید شده که دارای مقادیری فسفات به فرم­های اورتوفسفات[۲] (معمولا به صورت جامد) و پلی فسفات[۳] (معمولا به صورت مایع) می­باشد. بخش عمده‌ای از تولید و مصرف آمونیوم فسفات شامل محصول جامد تولیدی می­باشد. بیشتر آمونیوم فسفات تولیدی (حدود ۹۸ درصد آن) به عنوان کود مورد استفاده قرار گرفته و بخش کمتری از آن، برای سایر مصارف اعم از غذای حیوانات و کاربردهای صنعتی به کار برده می­شود. خانواده آمونیوم فسفات­ها عمدتاً به دو صورت کلی دی آمونیوم فسفات و مونو آمونیوم فسفات تولید و مصرف می­شوند.متداول­ترین فرم از دی آمونیوم فسفات به صورت ۰-۴۶-۱۸ معرفی شده که دارای ۱۸ درصد نیتروژن، ۴۶ درصد P2O5 و صفر درصد K2O می­باشد. تمامی میزان تولید فسفات آمونیوم جامد بر اساس این فرمول می­باشد. مقدار اندکی از دی آمونیوم فسفات تولیدی نیز به صورت ۰-۴۸-۱۶ بوده که دارای ۱۶ درصد نیتروژن می­باشد. تمامی این دو گرید محصول، از اسید فسفریک مرطوب تولید شده و عمدتاً به عنوان کود مورد استفاده قرار می­گیرند. بخش کمی از کود ۰-۴۶-۱۸ به عنوان غذای حیوانات و احشام مورد استفاده قرار می­گیرد. نوع دیگر تولیدی از این کود با فرمول ۰-۵۳-۲۱ که با اسید صنعتی تولید می­شود، برای خاموش کننده­های آتش و همچنین مواد کنترل کننده آتش به کار برده می­شود.
دی آمونیوم فسفات در حالت جامد به صورت کریستال­های سفید رنگ بوده که در حالت کودی از رنگ سبز متمایل به خاکستری یا قهوه­ای برخوردار می­باشند. این ماده بی بو بوده و در صورت دقت زیاد، بویی شبیه به آمونیاک دارد. آمونیوم فسفات­ها کاملاً در آب حل می­شوند. این فسفات­ها به دلیل آمونیاکی که دارند، در نهایت اثر اسیدی بر خاک­ها دارند، حتی اگر واکنش اولیه DAP، قلیایی باشد. بالا بودن عیار یا درجه کودی، حلالیت عالی در آب، امکان ساخت به اشکال دانه­ای، مایع و تعلیقی از محاسن عمده کودهای پلی فسفات­ها می­باشد. سرعت هیدرولیز شدن پلی فسفات­ها نسبت به ارتو فسفات­ها در اکثر خاک­ها بیشتر بوده؛ ولی اندازه­گیری اختلاف اثر آن­ها دشوار است. در خاک­های نواحی سرد به دلیل پایین بودن سرعت هیدرولیز، پلی­فسفات­ها نامرغوب­تر از ارتوفسفات­ها می­باشند. ترکیبات حاصله از پیروفسفات­ها در خاک، مخصوصاً در خاک­هایی که محتوی کلسیم فراوان می­باشد، نسبت به ترکیبات حاصله از ارتو فسفات­ها دارای حلالیت کمتری می­باشند؛ اما این اختلاف­ها در عملکرد چندان نقشی ندارد. پلی فسفات­های آمونیومی حاملین خوبی برای مواد غذایی کم نیاز بوده ولی چنین به نظر می­رسد که تفکیک آن­ها منطقی نباشد. در آزمایشات مزرعه­ای برای مقایسه فسفات­های آمونیومی و اسید فسفریک با سوپر فسفات­ها از نقطه نظر تامین فسفر برای گیاهان تفاوت عمده­ای مشاهده نشده است.