آبیاری بارانی

انواع آبپاش‌ها باید آب را تا حد ممکن به طور یکنواخت و بدون آن‌که در سطح زمین رواناب ایجاد شود پخش نمایند. برای این منظور انواع مختلف آبپاش طراحی و ساخته شده است. برخی آبپاش‌ها چرخان (روتاری) و برخی به صورت ثابت می‌باشند. از آبپاش‌های چرخان، می‌توان انواع ضربه‌ای، دنده‌ای و عکس‌العملی و از آبپاش‌های ثابت می‌توان آب‌فشان‌ها (اسپریر) را نام برد. آبپاش ضربه ای آبپاش‌های ضربه‌ای دارای یک یا دو سرآبپاش (یا نازل) می باشند که جت (فواره) آب را وارد هوا می‌کنند و جزء متداول‌ترین آبپاش‌های زراعی می‌باشند. آبپاش تک نازله دارای یک روزنه خروجی بوده، آب کمتری مصرف کرده و به طور تقریباً یکنواخت عمل آبیاری را انجام می‌دهد. در آبپاش دو نازله یک نازل دارای برد زیاد است که مشابه  آبپاش تک‌نازله عمل می‌کند و نازل دیگر دارای برد کم است که اطراف آبپاش را آبیاری می‌کند. به این ترتیب میزان مصرف آب و نیز یکنواختی پخش آب بیشتر می‌شود.   آبپاش های دنده ای نوعی دیگر از انواع آبپاش‌ها مدل‌های چرخان می‌باشند که در آنها توربین کوچکی کار گذاشته شده است. سرعت چرخشی زیاد توربین توسط تعدادی چرخ دنده تقلیل داده می‌شود. این آبپاش‌ها نیز دارای یک یا چند جت خروجی آب هستند که حول محور عمودی آبپاش می‌چرخند. برخلاف آبپاش‌های ضربه‌ای که به صورت قطع و وصلی عمل می‌کنند، چرخش آبپاش‌های دنده‌ای آرام و بدون اغتشاش صورت می‌گیرد و معمولاً یکنواخت است. انرژی مورد نیاز توربین توسط فشار آب تأمین می‌گردد. آبپاش‌های هانتر از نوع دنده‌ای می‌باشند.   آبپاش های عکس العملی در آبپاش‌های عکس‌العملی عمل چرخش در اثر نیروی عکس‌العمل آب در هنگام خروج از دهانه فواره صورت می‌گیرد. این مدل آبپاش‌ها سطح وسیعی را آبیاری نمی‌کنند و فشار مورد نیاز برای استفاده آنها به مراتب کمتر از بقیه انواع آبپاش‌ها است ( ۵ ‏/ ۰ ‏تا ۲ ‏اتمسفر). از این مدل آبپاش‌ها بیشتر در آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود.   آبپاش های ثابت انواع آبپاش‌های ثابت بستگی به وضعیت شیارهای مسیر خروج آب دارد. شیارها، شکاف‌ها، مخروط‌ها و صفحات منحرف‌کننده در مسیر جریان آب باعث می‌شوند تا جریان‌های متعدد کوچک (multi-streamlet) در اطراف آبپاش ایجاد شود و یا این که آب در یک الگوی دایره‌ای شکل در حول و حوش آبپاش به صورت افشان (spray) پراکنده شود. فشار لازم برای کار این آبپاش‌ها کم و حدود ۲ ‏تا ۳ ‏اتمسفر است. امروزه در سیستم‌های پیشرفته آبیاری بارانی و ماشین‌های متحرک (سنتر پیوت و لینیر) از این نوع  آبپاش‌ها استفاده می‌شود.