نکات کلی درباره زهکشی

آب جاری یا آبی که از چشمه‌ها خارج می‌شود، نباید از روی یک ناحیه ناپایدار حرکت کند. وجود آب در سطح دامنه ، علاوه بر نقش فرسایشی ، به راحتی می‌تواند به داخل دامنه نفوذ کرده و به سرعت بر ناپایداری آن بیافزاید. دور نمودن آب از سطح دامنه و جلوگیری از نفوذ آن ، مخصوصا در مورد دامنه‌هایی که بطور بالقوه ناپایدارند، از مهمترین روشهای مهندسی دستیابی به پایداری است.

انواع روش های زهکشی آب های سطحی:

سیستم زهکشی بسطی

برای اینکه آب به درون دامنه نفوذ پیدا نکند باید تدبیری شود تا هرچه سریع تر سطح دامنه را ترک کند. احداث کردن آبروهای مناسب در سطح دامنه، یا بر روی پلکانها ، یکی از مهمترین روش ها برای این مورد است. این آبروها باید علاوه بر داشتن گنجایش و شیب مناسب و کافی ، بسترشان نیز قابل نفوذ نباشد. جهت پیشگیری از تخریب و پر شدن این جوی ها در طول زمان ، می‌توان آنها را به وسیله قطعات سنگ پر کرد.

این روش در مورد دامنه های خاکی یا دامنه های تشکیل شده از سنگ های تجزیه شده ، مناسب می باشد و می‌تواند ضمن جلوگیری، در مراحل اولیه حرکت دامنه نیز نقش ترمیمی ایفا کند. نقش مهم دیگر این روش پیشگیری از فرسایش سطح دامنه از طریق آبهای جاری می باشد.

مسدود کردن شکافها

ترک ها و شکاف های سطحی نقاط خوبی را جهت نفوذ آب به درون دامنه ایجاد می‌کند. به وجود آمدن این ترک و شکاف ها ، به ویژه در مراحل اولیه توسعه یک ناپایداری جدید ، مشکل ساز تر می‌شود. پر کردن این شکافها به وسیله مواد غیر قابل نفوذی مانند رس ، بتن یا مواد نفتی می‌تواند تا میزان بالایی از انباشته شدن آب و نفوذ آن به درون دامنه پیشگیری نماید. این روش هم در مورد دامنه‌های خاکی و هم سنگی قابل اجراست و می‌تواند هم در پیشگیری بکار رود و هم در مراحل آغازین ایجاد یک زمین لغزه، پیشرفت آن را کندتر یا به وطر کامل متوقف کند.

غیر قابل نفوذ کردن بخش دامنه

یکی از پرکاربردترین روشهای غیر قابل نفوذ کردن سطح زمین ، پاشیدن مواد نفتی (مالج) به سطح دامنه است. مالج نیز به انواعی از مواد نفتی سنگین مایع گفته می‌شود که اغلب جزء محصولات زاید پالایشگاه یا کارخانه‌های پتروشیمی می باشد. این روش علاوه بر پیشگیری از نفوذ آب به درون دامنه ، از طریق چسباندن ذرات خاک به هم ، سطح دامنه را در مقابل آثار فرسایشی باد و تا حدودی آب جاری حفظ می کند.

انواع روشهای زهکشی آبهای داخل دامنه

با وجود تلاشی که برای پیشگیری از نفوذ آب به درون دامنه انجام می‌گیرد باز هم امکان دارد مقداری از آب ها از سطح دامنه نفوذ، از محلی دورتر به وسیله آب زیرزمینی به درون دامنه انتقال یابد. این آب ها قبل از هر چیز از طریق با اضافه کردن به وزن، نیروهای رانشی را زیاد می‌کنند.

زهکشی ثقلی افقی

استفاده از زهکش های تقریبا افقی می‌تواند نقش تاثیرگذاری بر روی کاهش فشار آب درون دامنه‌های سنگی و خاکی داشته باشد. به همین جهت می‌توان این روش را هم برای جلوگیری از حرکت و هم پیشگیری از تحرک یک زمین لغزه در حال تشکیل مورد استفاده قرار داد. به همین منظور در قسمت های پایینی دامنه افقی ، شیب بسیار کم و ناچیزی به سمت خارج جهت ایجاد جریان ثقلی آب ، حفر می‌شود.

گالریهای زهکش

حفر نقب یا گالریهای زهکش در دامنه‌های سنگی و خاکی ، به ویژه در محل هایی که زهکشی عمیق بخشهای درونی دامنه مورد نظر است، مناسب می باشد.